با چك هاي برگشتي چه كار كنيم؟

مشاوره حقوقي رايگان با وكيل خوب دادگستري

چك بايد به صورت نقد و بدون وعده صادر شود چرا كه چك بايد همانند اسكناس وسيله پرداخت نقدي باشد بنابراين اگر به فرض مثال، امروز چكي براي تاريخ فردا يا هفته يا ماه يا سال آينده صادر شود، صادركننده چك مجازات كيفري نخواهد شد. البته خيلي از چك ها براي مدت زماني حتي يكساله هم صادر مي شود.
افزايش تعداد چك هاي برگشتي و برخي نواقص در قانون چك باعث شده خيلي از كساني كه چك برگشتي و بلامحل در دست دارند از وصل مبلغ آن ناامدي باشند. اين موضوع خصوصا در چك هاي با مبلغ پايين بيشتر به چشم مي خورد.
كساني كه در باجه بانك ها منتظر وصول چك هستند وقتي به آنها گفته مي شود حساب صاحب چك خالي است احساس مي كنند ديگر راهي براي رسيدن به پولشان وجود ندارد. قانون چك چند بار اصلاح شده، اصلاحات جديدتر هم در راه است. هر چند هنوز مشكلات زيادي در اين زمينه وجود دارد اما اگر مراحل پيگيري را درست انجام دهيد و از قوانين موجود آگاهي داشته باشيد، مي توانيد به پولتان برسيد.

زمان را از دست ندهيد

اولين نكته اي كه بايد در نظر داشته باشيد اين است كه زمان را از دست ندهيد. حقوقي شدن چك را بارها شنيده ايد اما شايد خيلي ها هنوز نمي دانند مهمترين دليلي كه باعث مي شود يك چك حقوقي شود تعلل خودشان است. شما در صورتي كه چكي در دست داريد كه بلامحل است فقط دو ماه زمان داريد تا نسبت به برگشت زدن آن اقدام كنيد.
خيلي ها فكر مي كنند اين زمان شش ماه است در قانون موجود هم روي شش ماه زمان تاكيد شده اما در عمل بيشتر از دو ماه نبايد صبر كرد چون چك زماني برگشت خورده به حساب مي آيد كه مراحل مربوط به آن به طور كامل توسط بانك طي شده باشد. بالا رفتن تعداد چك هاي برگشتي باعث شده بانك ها با تراكم مواجه باشند و در فرصت مقرر نتوانند اين اقدامات را انجام دهند.

برگشت زدن به معني شكايت نيست

اشتباه دومي كه اكثر در اين زمينه مرتكب مي شوند اين است كه فكر مي كنند همين كه چك را برگشت زدند به معناي پايان مراحل شكايت است. برگشت زدن چك به تنهايي نمي تواند براي رسيدن به پولتان كافي باشد. شما بعد از برگشت زدن تنها شش ماه فرصت داريد كه به مراجع قضايي شكايت كنيد. در صورت ثبت نكردن شكايت در اين مدت نمي توانيد به دريافت پولتان اميدوار باشيد.

حقوقي شدن، پايان همه چيز نيست

حالا اگر فردي كوتاهي كرد و چكي كه در دست دارد حقوقي شد آيا بايد قيد همه چيز را بزند؟ اين تصور كه چك حقوقي شده از اعتبار افتاده غلط است. در چك هاي حقوقي فقط صادركننده قابل تعقيب و مجازات كيفري نيست اما مي توان تقاضاي توقيف اموال و دارايي صادركننده را كرد و دادگاه نيز حكم به پرداخت مبلغ چك خواهد داد مگر آنكه با دفاعيات صادركننده ثابت شود كه به طور كلي طلبي وجود ندارد يا آنكه چك بابت ربا صادر شده باشد يا به هر دليل ديگر دارنده چك استحقاقي ندارد. پس اگر چكي كه در دست داريد حقوقي هم شد از ادامه پيگيري نااميد نشويد.

فرم مخصوص دادخواست را فراموش نكنيد

يك رويه عجيب در شكايت هاي مربوط به چك در اداگاه ها باب شده است كه اگر به آن توجه نكنيد ممكن است شكايت تان به هيچ وجه به نتيجه نرسد. وقتي كسي براي شكايت در مورد چك برگشتي به اين دادگاه ها مراجعه مي كند هيچ كس در مورد فرم مخصوص حرفي به ميان نمي آورد و تصور اين است كه براي وصول وجه چك از طريق دادگاه، فقط براي شكايت كيفري صورت گيرد.
در حالي كه حتي اگر اين شكايت به نتيجه برسد، دادگاه تنها حكم به مجازات حبس خواهد داد و درباره طلب دارنده اظهار نظر نمي كند. هم درباره چك هاي كيفري و هم چك هاي حقوقي، دادگاه تنها در صورتي حكم به پرداخت مبلغ چك در وجه دارنده چك را صادر خواهد كرد كه دارنده به عنوان شاكي كه در اصطلاح حقوقي به آن خواهان مي گويند، فرم مخصوص دادخواست را تكميل و با پرداخت هزينه دادرسي از طريق ابطال تمبر و ساير تشريفات قانوني، آن را تحويل دفتر دادگاه داشته باشد. پس در مراجعه به دادگاه براي شكايت در مورد چك فرم درخواست را فراموش نكنيد.

حساب هاي ديگر صادركننده هم به روي شما باز است

يكي از مهمترين منابع وصول چك هاي برگشتي ديگر حساب هاي صادركننده در بانك مورد نظر است. اين يكي از مواردي است كه به تازگي بانك ها مجاز به استفاده از آن شده اند اما ايراد مهم اين است كه تا شما درخواست نكنيد بانك ها با توجيه عجيب مشتري مداري! اين كار را نخواهند كرد. هر چند اگر قرار بر مشتري مداري باشد بانك از طريق پاس كردن چك مي تواند به اعتبار صاحب چك كمك بكند.
به هر حال يك امكان قانوني خوب براي كساني كه با چك برگشتي مواجه مي شوند اين است كه درخواست كنند از طريق حساب سپرده يا هر حساب ديگري كه صادركننده در بانك مورد نظر داشته باشد مبلغ چك پاس شود. براساس قانون بانك ها ملزم به اين كار هستندودر صورت مقاومت به شرطي كه از وجود حساب ديگري از صاحب چك مطمئن هستيد مي توانيد از طريق بانك مركزي موضوع را پيگيري كنيد.
ممكن است اين شبهه پيش بيايد كه دارنده چك از كجا بداند كه صاحب چك در بانك مورد نظر حساب ديگري دارد يا نه؟ درصورتي كه درخواست از سوي دارنده چك صورت بگيرد و بعدا ثابت شود كه حسابي در كار بوده و بانك ازز پرداخت وجه خودداري كرده، شعبه مربوطه توبيخ مي شود و مجبور به جبران ضررهاي دارنده چك خواهد شد اما در صورت نبود درخواست مسئوليتي متوجه بانك نيست. البته قرار است به زودي اين اشكال رفع شود و بانك ها طي بخشنامه اي ملزم شوند كه در صورت صورت از حساب سپرده و پس انداز صاحب چك، مبلغ را بپردازند. تا آن موقع شما حواستان به درخواست باشد.

نكاتي كه براي ثبت شكايت بايد به آن توجه كنيد.

براي اينكه شكايت شما زودتر به نتيجه برسد، رعايت چند نكته لازم است. از پشت و روي اصل چك، گواهينامه بانك مبني بر علت پرداخت نشدن چك، دو نسخه كپي تهيه كنيد و كپي هاي تهيه شده را در مرجع قضايي حل برابر با اصل كند. شكايت را در فرم هاي چاپي مخصوص تكميل و امضا كنيد و نهايتا اصل چك برگشتي و شناسنامه يا كارت شناسايي را همراه با مدارك به مرجع قضايي تحويل دهيد.

درچه صورتي نمي توانيد به وصول چك اميدوار باشيد؟

?- چك وعده دار باشد

چك بايد به صورت نقد و بدون وعده صادر شود چرا كه چك بايد همانند اسكناس وسيله پرداخت نقدي باشد بنابراين اگر به فرض مثال، امروز چكي براي تاريخ فردا يا هفته يا ماه يا سال آينده صادر شود، صادركننده چك مجازات كيفري نخواهد شد. البته خيلي از چك ها براي مدت زماني حتي يكساله هم صادر مي شود.
اين موضوع تناقضي با اين بند ندارد به شرطي كه حواستان به موضوع باشد. وقتي شما از كسي چكي مي گيريد كه مثلا تاريخش براي شش ماه ديگر است از نظر حقوقي به اين معناست شما همان روز و همان تاريخ چك را دريافت كرده ايد مگر اينكه در پشت چك يا در دسته چك اصلي به وعده دار بودن اشاره شده باشد.

2- چك تضميني باشد

درصورتي كه چكي براي تضمين معامله يا حسن انجام كاري صادر شده باشد، در صورت وجود موجودي با يكسري شرايط قابل وصول است اما درصورت بلامحل بودن نمي توانيد شكايت كنيد. براساس قانون صدور چك بايد به بدهي صادركننده معادل مبلغ چك باشد، مانند آن كه شخصي بابت خريد يك دستگاه اتومبيل يا آپارتمان يك فقره چك براي پرداخت تمام يا قسمتي از وجه معامله صادر كند.

?- چك بدون تاريخ و مبلغ مشخص باشد

درصورتي كه ثابت شود چك بدون تاريخ صادر شده است، دارنده نمي تواند براي وصول آن شكايت كند معمولا در اينگونه موارد، دارنده چك، قبل از شكايت و قبل از مراجعه به بانك، تاريخ را درج مي كند اما چنانچه در مرجع قضايي ثابت شود صادر كننده در هنگام صدور، تاريخ چك را ننوشته است، هيچ مسئوليتي در قبال آن ندارد. همچنين چك سفيد امضا هم در صورت خالي بودن موجودي ارزش يك برگه كاغذ بي ارزش را دارد.

?- چك با واسطه به دست شما رسيده باشد

در صورتي كه چكي در دست داريد و با واسطه به دست شما رسيده باشد يعني مثلا در قبال يك معامله طرف مقابل چك يكي از مشتريان خود را به شما بدهد، در صورت خالي بودن حساب حق هيچگونه شكايتي نخواهيد داشت.

صداي وكيل پاسخ دهنده به سوالات حقوقي شما و ارائه دهنده مشاوره رايگان توسط وكيل دادگستري